Khẳng định năng lực kỹ sư Việt qua dự án ứng dụng AI trong pháp lý
Dự án AI Tra Cứu Luật được khởi động từ năm 2024, do Công ty Cổ phần Decom Stars - hội viên của Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA), phát triển dưới sự định hướng nghiên cứu của Viện Công nghệ Blockchain và Trí tuệ Nhân tạo ABAII. Trong vai trò kết nối và thúc đẩy các sáng kiến “Make in Vietnam”, VBA cho biết, dự án như một sản phẩm tiêu biểu ứng dụng AI trong lĩnh vực pháp lý, góp phần lan tỏa năng lực công nghệ Việt Nam và hỗ trợ tiến trình chuyển đổi số ngành pháp luật.
Sau một năm phát triển, ngày 12/11/2025, dự án AI Tra Cứu Luật chính thức ra mắt bản nâng cấp Pro, đánh dấu bước tiến mới trong hành trình phát triển công nghệ pháp lý do người Việt làm chủ.
Điểm nổi bật của AI Tra Cứu Luật Pro nằm ở hai công nghệ do 100% đội ngũ kỹ sư Việt Nam phát triển gồm VERA (Verified Evidence Retrieval AI) và SIFAI (Smart Integrity Filter for AI). Đây là hai thành phần then chốt giúp hệ thống tự làm chủ thuật toán chuyên biệt cho dữ liệu pháp luật trong nước, đồng thời đảm bảo tính minh bạch và an toàn.
VERA là công nghệ truy xuất bằng chứng xác thực, cho phép hệ thống tự động tìm kiếm, đối chiếu và trích dẫn các văn bản có liên quan giữa hàng trăm nghìn điều khoản pháp lý. Nhờ khả năng phân tích ngữ nghĩa và xác thực nguồn dẫn, VERA giúp bảo đảm mọi câu trả lời đều có cơ sở pháp lý rõ ràng, phù hợp với ngữ cảnh và hiệu lực hiện hành. Trong khi đó, SIFAI hoạt động như một lớp kiểm duyệt thông minh, nhận diện và loại trừ những truy vấn nằm ngoài phạm vi pháp luật hoặc có yếu tố nhạy cảm. Cơ chế kiểm soát và điều hướng chủ động này giúp duy trì chuẩn mực chuyên môn và hạn chế rủi ro sai lệch thông tin.
“Việc phát triển thành công hai công nghệ nói trên thể hiện năng lực của đội ngũ kỹ sư Việt Nam trong việc xây dựng hệ thống AI chuyên ngành (domain-specific AI) dựa trên mô hình ngôn ngữ lớn (large language model - LLM)”, ông Võ Thanh Thiên Toán, Giám đốc Công nghệ của CTCP Decom Stars nhấn mạnh.
Ông cho rằng việc tự làm chủ công nghệ giúp AI Tra Cứu Luật Pro đạt tính độc lập cao, không phụ thuộc vào mô hình quốc tế, đồng thời bảo đảm dữ liệu pháp lý được xử lý, lưu trữ và kiểm chứng hoàn toàn trong nước. Đây là yếu tố then chốt để công nghệ có thể vận hành ổn định và tuân thủ thể chế quốc gia.
Trợ lý pháp lý số “Make in Vietnam”
Ông Lê Linh Lương, Phó Viện trưởng Viện ABAII cho rằng, việc phát triển AI Tra Cứu Luật Pro cho thấy xu hướng chuyển dịch từ ứng dụng đơn lẻ sang xây dựng hạ tầng AI chuyên biệt. Ông nhận định, dự án thể hiện hướng tiếp cận mới trong việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào lĩnh vực pháp lý, khi công nghệ được triển khai trên nền tảng dữ liệu pháp luật đã được chuẩn hóa, qua đó mở ra khả năng xây dựng hạ tầng pháp lý số đồng bộ và có tính ứng dụng cao.
Chia sẻ về lý do phát triển dự án này, ông Võ Thanh Thiên Toán cho biết, xuất phát từ thực tiễn, hệ thống pháp luật Việt Nam hiện nay bao gồm hàng trăm nghìn văn bản ở nhiều cấp độ khác nhau, từ Hiến pháp, luật, nghị định đến thông tư và hướng dẫn thi hành. Việc cập nhật và sửa đổi liên tục để đáp ứng yêu cầu quản lý trong giai đoạn mới khiến khối lượng dữ liệu ngày càng lớn, gây khó khăn cho người dân và doanh nghiệp khi tự tìm kiếm, đối chiếu hoặc xác định chính xác quy định áp dụng. Trong khi đó, các mô hình AI tổng quát như ChatGPT hay công cụ tìm kiếm thông thường không được huấn luyện chuyên biệt cho dữ liệu pháp luật Việt Nam, dẫn đến kết quả tra cứu thiếu chính xác hoặc không có nguồn kiểm chứng rõ ràng.
Từ thực tế đó, AI Tra Cứu Luật Pro được phát triển như một giải pháp công nghệ chuyên biệt, kết hợp mô hình ngôn ngữ lớn với cơ sở dữ liệu pháp luật nội địa hóa, giúp truy xuất và đối chiếu thông tin pháp lý một cách chính xác, cập nhật và minh bạch. Hệ thống được xây dựng với khả năng suy luận đa bước, có thể xử lý và trích dẫn hơn 350.000 văn bản pháp luật hiện hành, hướng tới trở thành “trợ lý pháp lý số Make in Vietnam” đầu tiên được phát triển độc lập trên nền công nghệ trong nước.
Đây cũng là thành quả sau giai đoạn thử nghiệm và hoàn thiện trong thực tiễn thông qua các chương trình ứng dụng AI hỗ trợ người dân, doanh nghiệp, cán bộ tư pháp và sinh viên trong hoạt động tra cứu và áp dụng quy định. Sau một năm vận hành, nền tảng đã phục vụ hơn 50.000 người dùng và xử lý gần 1.000.000 lượt tra cứu, phản ánh rõ nhu cầu ngày càng tăng đối với một công cụ pháp lý đáng tin cậy, thân thiện và phù hợp với xu hướng chuyển đổi số trong lĩnh vực pháp luật.
Phân tích dữ liệu hệ thống cho thấy Luật Kinh tế (25%), Luật Hành chính (14%) và Luật Dân sự (13%) là ba lĩnh vực được tra cứu nhiều nhất. Các nhóm còn lại như lao động, đất đai, hình sự hay tài chính chiếm tỷ lệ thấp hơn nhưng vẫn phản ánh sự quan tâm đa dạng của người dùng đến các quy định pháp luật trong đời sống và hoạt động kinh tế.
Kết quả thử nghiệm trên bộ dữ liệu thực tế của Chuyên trang “Xây dựng Chính sách, Pháp luật” thuộc Cổng Thông tin điện tử Chính phủ cho thấy độ chính xác của AI Tra Cứu Luật Pro đạt trên 90%, tăng 35% so với phiên bản trước. Nền tảng có khả năng xử lý phần lớn câu hỏi phổ biến về hành chính, đất đai, dân sự, lao động và doanh nghiệp. Nhờ khả năng suy luận đa bước, hệ thống không chỉ trả lời theo từ khóa mà còn có thể phân tích, tổng hợp và giải thích quy định pháp luật theo ngữ cảnh cụ thể, đồng thời cung cấp trích dẫn văn bản rõ ràng và có thể kiểm chứng.
AI Tra Cứu Luật Pro được đánh giá không chỉ là một công cụ tra cứu thông tin mà còn là nền tảng hạ tầng phục vụ phát triển hệ thống pháp lý số quốc gia. Dự án cũng thể hiện năng lực của doanh nghiệp Việt Nam, kỹ sư Việt Nam trong việc phát triển giải pháp AI “Make in Vietnam” có giá trị xã hội bền vững.
Thùy Trang
